موقعیت جغرافیایی استان کهگیلویه و بویراحمد

---

موقعیت جغرافیایی

استان کهگیلویه و بویراحمد بامساحتی بالغ بر 16264 کیلومترمربع در جنوب غربی ایران قرار گرفته. این استان بین مدارهای 29 درجه و 52 دقیقه و 31 درجه و 26 دقیقه شمالی و نصف النهارهای 49 درجه و 55 دقیقه و 51 درجه و 53 دقیقه شرقی قرار دارد . کهکیلویه و بویر احمد از شمال با چهار محال بختیاری ، از شمال شرق با استان اصفهان ، از شرق با استان فارس، از غرب با استان خوزستان و از جنوب با استان بوشهر همجوار است .

• تقسیمات
• جمعیت
• شهرستان بویراحمد
• شهرستان کهگیلویه
• شهرستان گچساران
• شهرستان دنا
• شهرستان بهمئی
• شهرستان باشت
• شهرستان چرام
• شهرستان لنده

تقسیمات                                                                

 این استان با مرکزیت یاسوج  دارای 8 شهرستان (بویراحمد ،کهگیلویه ،گچساران ،دنا ،بهمئی ، باشت ، چرام و لنده) 16 شهر(یاسوج ،دهدشت ، دوگنبدان،چرام ، سی سخت ، باشت ، لیکک ، لنده ، سوق ، قلعه رئیسی ، دیشموک ، مارگون ، گراب سفلی ، چیتاب ، پاتاوه و مادوان  ) و دارای 17 بخش ، 41 دهستان و 1700 آبادی دارای سکنه می باشد.

جمعیت

جمعیت کهگیلویه و بویراحمد بر پایه سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1390 برابر با 660000 نفر بوده که ۵۲درصد آن‌ها در شهرها و مابقی در روستاها سکونت دارند.

شهرستان بویراحمد

نام  بویراحمد که برگرفته از ایل بویراحمد است، از سال 1344 و پس از قیام عشایر جنوب از جمله ایل بویراحمد و جنگ مشهور گجستان، مترادف کهگیلویه گشت و یک منطقه مستقل تحت عنوان «کهگیلویه و بویراحمد» بنیاد شد.مرکز شهرستان بویراحمد  شهر نوپا و زیبای یاسوج (پایتخت طبیعت ایران ) است که در کنار رودخانه بشار در آغوش تپه‌های متعدد و با ارتفاع 1870 متری از سطح دریا قرار گرفته. این شهر که در سال 1344 فقط دارای یک خیابان اصلی بود، امروزه از گسترش و توسعه زیادی برخوردار می‌باشد.

 

شهرستان کهگیلویه 

شهرستان کهگیلویه با مرکزیت شهر دهدشت در قسمت گرمسیری استان  از شمال به شهرستانهای باغ ملک،ایذه و لردگان ،از جنوب به گچساران ،از غرب به بهبهان و بهمئی از شرق به بویراحمد و از جنوب شرقی به چرام منتهی می گردد . این شهرستان دارای دو نوع آب و هوای متفاوت در نواحی سردسیر و گرمسیر بوده و نیز محلی برای ییلاق و قشلاق ایلات منطقه می باشد .  براساس منابع جغرافیایی قرن چهارم هجری، ناحیه ای که امروز به دهدشت معروف است ظاهراً نام «بلادشاپور» داشته که از سابقه ای بسیار طولانی برخوردار می باشد. شهرت اصلی دهدشت در عهد صفویه (1135-907 هجری قمری) بوده که بناهای به جا مانده کاملاً مؤید این اشتهار و رونق است. در ایام هرج و مرج سقوط صفویه و دوره های افشاریه و زندیه، شهر دهدشت رو به ویرانی و سکون نهاده و ظاهراً از جانب کوه نشینان و ایلات منطقه صدمات فراوانی دیده است. هرج و مرج حکومتهای بی دوام و متزلزل افشاریه و زندیه و لطماتی که از طرف مهاجمان به شهر دهدشت وارد شده، موجب رکود و ویرانی شهر گردیده و این روند تا زمان قاجاریه و پهلوی ادامه یافته است.

 

شهرستان گچساران

شهرستان گچساران در منطقه قشلاقی استان واقع شده است و دارای دو نوع آب و هوای معتدل و خشک در نیمه شرقی و گرمسیری خشک در نیمه غربی می باشد . شهر دوگنبدان مرکز شهرستان با ارتفاع 720 متری از سطح دریا و با مساحتی بالغ بر 18 کیلومتر مربع در 157 کیلومتری شهر یاسوج (مرکز استان) قرار گرفته است. منابع تاریخی، از این شهر با عنوان گنبد ملغان، گنبد ملجان، گنبد ملقان و جنبد ملغان نام می برند. وجود بقعه متبرکه بی بی حکیمه خاتون (س) دختر امام موسی کاظم و خواهر امام رضا (ع) معنویت خواصی به این شهرستان بخشیده است.  رودخانه زهره مهمترین رود این شهرستان است که در جنوب شرقی دوگنبدان جاری است. زبان مردم گچساران فارسی و ترکی(قشقایی) و گویش لری است. شهرستان گچساران بدلیل وجود معادن نفت یکی از مهمترین مراکز استخراج و بهره برداری نفت کشور به شمار می رود  و دارای اهمیت و اعتبار ویژه ای است .

 

شهرستان دنا 

این شهرستان با مرکزیت شهر زیبا و توریستی سی سخت در قسمت شمال و شمال شرقی استان قرار  گرفته است . این شهرستان از شمال به لردگان ، از شرق به سمیرم ، از جنوب به بویراحمد و از غرب به کهگیلویه محدود می شود .   جای گرفتن رشته کوه دنا در این شهرستان، منطقه ای کوهستانی سرشار از زیبایی های طبیعی پدید آورده است. در دامنه های جنوبی قله های برفگیر دنا، شهر سی سخت در بلندی جای گرفته و پایگاهی برای کوه پیمایی و کوهنوردی و رفتن به سوی دناست. قله های پربرف دنا سرچشمه جویبارها و چشمه های پرآبی است که دامنه های پایین دست آن را به خوبی سیراب می کند. چشمه های همیشگی و پرآب دامنه های دنا که گاه آبگیرهای زیبایی را در بستر کوهستانی پدید آورده، طبیعتی با دیدنی های بسیار در این منطقه جلوه گر ساخته است. شهر سی سخت درفاصله ۳۵ کیلومتری شهر یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد، با باغ های گسترده و پر رونق آن که همچون زمردی بر دامنه دنا می درخشد، با تابستان های معتدل و کوهستانی خود گردشگران را به سوی خود می خواند. 

شهرستان بهمئی

این شهرستان با مساحتی بالغ بر 1447 کیلو متر مربع در قسمت غرب و جنوب غرب استان کهگیلویه و بویر احمد واقع شده است. شهرستان بهمئی از شمال به چاروسا و دیشموک و باغ ملک، از جنوب به بهبهان، از شرق به کهگیلویه و از غرب به رامهرمز و امیدیه منتهی می شود . شهر لیکک مرکز شهرستان با ارتفاعی بالغ بر625 متر از سطح دریا قرار دارد.این شهرستان دارای 3 بخش( مرکزی، سرآسیاب یوسفی وممبی) و همچنین سه ایل بزرگ (یوسفی، بهمیی و طیبی) می باشد. مردم این منطقه به گویش محلی(لری)سخن میگویند.

 

شهرستان باشت 

 از شهرستان های جدیدالتاسیس به مرکزیت شهر باشت بوده ، از شمال به بویر احمد، از جنوب به گچساران ، از شرق به نورآباد ممسنی و از غرب به چرام و کهگیلویه منتهی می شود . دارای آب و هوایی معتدل و مرطوب می باشد . آثار تاریخی به جای مانده همچون : دوگور دوپا ، پل بریم (پرین) ، اشکفت شاه پیچاب، سنگفرش گردنه الله الکبر که در واقع میراث ماندگاری طیف وسیعی از داشته های مادی و معنوی را در بر می گیرد. مناطق زیبای گردشگری شلال دون ، رود رونه ، کلگه امیرشیخی ، کوه خامی ، رود شاه بهرام و وجود امام زادگان جلیل القدر همچون نگین زرینی به عنوان گهواره کهن تمدن در استان چهارفصل کهگیلویه و بویراحمد می باشد .

 

شهرستان چرام 

از شهرستان های جدید التاسیس به مرکزیت شهر چرام بوده ، جمعیت این شهر در سال ۱۳۹۰، برابر با ۱۳٬۰۰۰ نفر می باشد و جمعیت کل شهرستان بالغ بر ۴۲۰۰۰ نفر می باشد .این شهر در بخش مرکزی استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده‌است. شهر چرام دارای مکانهای دیدنی بسیار و ازجمله باغ معروف و مشهور چشمه بلقیس ، باغ عمران ،چشمه کورسا،امامزاده امیر یوسف،سرکرته،باغ و آبشار المون،قلعهٔ قدیمی،روستای تاریخی آرند و باغهای زیبای طسوج بوده و با توجه به سرزمینهای حاصلخیز و شالیزارهای وسیع و زیبا در آن به منطقه سبز و به عنوان «شمالی در جنوب» نامیده می‌شود.این شهر دارای دو نمونه پر محصول برنج مرغوب از نظر کمی و کیفی به نامهای ثبت شده چرام۱ و چرام ۲ بوده.

 

شهرستان لنده

شهرستان لنده با مرکزیت لنده  از قدیمی‌ترین شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمداست، به طوری که در سال ۱۳۰۵ با نام بخش ثلاث و زیر نظر فرمانداری کل بهبهان اداره می‌شد. تا قبل از پیروزی انقلاب 1357 ایران، لنده توسط خوانین ایل طیبی اداره می‌شد. بقایای قلعه حکومت خوانین در بخش ثلاث (نام قبلی بخش لنده) همچنان وجود دارد. 

وجود چندین طرح پرورش ماهی در این منطقه رونق اقتصادی به این منطقه داده است. در روزهای تعطیل این منطقه به یکی از شلوغ ترین مناطق استان تبدیل می‌شود.

منابع: گردشگری استان